LİMONLARLARI TARİFLERDE NEDEN ve NASIL KULLANMALI
Her ne kadar popüler olsalar da yeteri kadar olmadıkları konusunda tartışabilirim. Lezzetli, depolanmaları ve kullanımı kolay, çok yönlü ve çok sayıda sağlık yararlarına sahip olan limonlar, yemeklere, limonlu pay, limonlu barlar ve limonatadan çok daha fazla dahil edilebilirler. Gelin bu harika turunçgiller meyvesinin her gün sizin için nasıl çalışabileceğini keşfedelim.
Sheakespeare’in ‘’Sevgi İşçilerinin Kaybı’’adlı oyununda, bir karakter olan, Tanrı Mars’ın değersiz Hector’a hediyesi bir limondu. Kısacası, böylesi çok yönlü, lezzetli ve sağlıklı bir meyve olan limonlar, o dönemlerde oldukça çürük, ezik bir üne sahipti. Bu yazı ile birlikte, gelin, pişirdiğiniz yemeklere daha fazla limon ilave etmenizin birçok nedenini keşfederek, bu küçük meyvenin ününü geri kazanmasını sağlayalım.
Harika oluşundan daha az olan ününe rağmen, limonlar hem yemek pişirme hem de fırın da pişirme işlemlerinde kullanılabilirler; onların özgün ekşilikleri, iştah açıcı hoş kokulu oluşları ile tuzlu ve tatlı yemeklere benzer şekilde derin ve keskin bir tat katarlar. Limonlar, limonatanın çok ötesinde bazı harika içeceklere de kendi belirgin özelliğini sunar.
Ilıman hava koşullarına sahip bir iklimde ve gün ışığının uzun saatleri boyunca olgunlaştıkları için, limonları, yaz mevsimi ve ılıman hava koşullarının yemekleri ile bir araya getiriyoruz. Dünyanın en sağlıklı ve yaygın olarak benimsenmiş bir beslenme modeli olarak ünlenmiş Akdeniz Mutfağı, simgeleşmiş bir çok yemeklerinde limonlara güvenirler.
Bununla birlikte, limonlar sadece tadından çok daha fazlasını verme potansiyeline sahiptir. Yüksek C vitamin içeriğine binlerce teşekkür etmek gerekir (tek bir limon yaklaşık günlük C vitamini ihtiyacınızın yarısını sağlar). Tüm bitkisel yiyecekler gibi, limonların da sağlık üzerindeki yararları, çeşitli fitobesleyicilerin, diğer vitamin, mineral ve hatta sağlıklı yağ asitleri miktarlarının kompleks bir sinerjisinden elde edilmiştir.
Ayrıca limonların hemen her şeyin lezzetini daha iyi yaptığına ilişkin yemin eden şef ve gurmeler de vardır. Tuzlu, tatlı ve yağlı yiyeceklerin hemen hepsi küçük fakat güçlü bu sarı trunçgil meyvesi ile dengelenebilir ve lezzetleri arttırılabilirler.
Öyleyse, yemeklerinizi hazırlarken, limonu beceri ile nasıl daha fazla ilave edebilirsiniz? Hatta limon dilimlerini ya da suyunu ya da dış kabuğunu (zest denilir) ne zaman kullanmalısınız? Ve Limonları düzenli bir şekilde kullanmanın dezavantajları var mıdır?
Yemek Tariflerinde Neden Limon Kullanmalıyız?
İlk olarak – ve en açık bir şekilde – limonlar yemeklere limoni bir lezzet katar. Turunçgiller ailesinin ayrıcalıklı bir üyesi olarak, limon hem tatlı hem de ekşi hatları etkiler. Onun kendi belirgin lezzetinin katkısına ek olarak, limon suyu ve kabuğunun asiditesi bir yemekteki lezzeti keskinleştirir. Bir domates sosu ya da patates püresi gibi, bazı yemeklerde, limon, kendisi gizlenmiş kalırken diğer kokuları ve lezzetleri ortaya çıkarabilir. Bazı aşçı ve şefler, limonu, tuz gibi önemli bir lezzet arttırıcısı olarak kabul ederler. Kabuğunu (dilimi ile birlikte ya da sadece kabuğu olarak), bir garnitür, bir süs olarak kullanırlar ya da bitirici bir dokunuş olarak pişirme işleminin sonunda suyunu ya da kabuğunu ilave ederler.
Limonlar çok yönlüdürler, evde hem tatlı hem de sağlıklı lezzetli yemeklerde eşit ölçüde kullanılır. Hem tuz, hem de doğal şekerler, limonların sitrik asiti ile çok iyi bir şekilde bir araya gelirler. Bu asit, pişirme sürecinde ortaya çıkan kimyasal reaksiyonları arttırır ve yoğunlaştırırlar. Eğer pişirmede, hayvansal malzeme kullanmıyorsanız, o zaman limon suyu (ya da sadece sitrik asit tozu), yumurtalar ve kaymak ya da yayık ayranı gibi hayvansal malzemelerin yerine kullanılabilir (çok da hoş olmayan bir durum: limon suyundan elde edilen ticari sitrik asit tozu, özel bir mantarı şeker ile beslemek için çok fazla üretilmektedir).
Limonlar aynı zamanda diğer bitkisel yiyeceklerin dokusunu ve rengini de etkileyebilir. Limon suyu, kırmızı yiyecekleri (kırmızı lahana, kırmızı üzümler, mürdüm erikleri, anjelik erikler, kirazlar, vişneler, kızılcıklar, çilekler ve frambuazlar gibi) kendi renklerinde korurlar, mavi ya da eflatuna dönüştürmezler. Ancak, eğer pişirme sürecine çok erken ilave edilirse yeşil renklilerin solmasına yol açabilir.
Aynı zamanda, limon suyu, elmalar, armutlar, muzlar ve avokadolar gibi kesilmiş meyvelerde oksidasyonun neden olduğu esmerleşmeleri de engeller. Örneğin Guacamole, eğer içerisinde yeteri kadar limon bulunuyorsa oldukça iyi bir süre yeşil kalır.
Sanki tüm bu yemek pişirme ile ilgili yararları yeterli değilmişçesine, limonların insan sağlığı üzerinde de anlamlı yararları vardır. Onlar antienflamatuar ve antimikrobiyaldirler ve kanserlere ve parasitlere karşı da koruyucudurlar. Limonlar antioksidanlardan zengindir, en çok bağışıklığı güçlendirebilen C vitamini (ortalama büyüklükte bir limon yaklaşık olarak 31 mg içerir) içerir, demir emiliminde yardımcıdır ve kronik hastalığın gelişimini önler. Limonlar, flavonoidlerin de iyi kaynaklarıdır – flavonoidler tadı güzel otomatik çalışanlar değil, daha ziyade, insan bedeninde ki sağlık yararlarının müthiş düzeninden sorumlu fitobesleyicilerdir.
Limon Suyunu Kullanmadaki Taktikler
Buradaki büyük soru şudur: Bir limonun suyu ne kadardır? Eğer tarifiniz iki yemek kaşığı diyorsa, kaç adet limon almanız gerekir. Buna yanıtınız, onun büyüklüğüne, olgun olup olmadığına, çeşidine ve aynı zamanda kabuğunun kalınlığına bağlıdır. Yani ortalama bir limon yaklaşık üç yemek kaşığı limon suyu ihtiva eder.
Sağlıklı beslenmeyi çok sevenler taze limon suyu tercih ederler. Petrokimyasallardan gelen ve yapay limon tadı verenleri değil. Fakat cam bir şişede ya da sıkılabilir plastik bir kapta gerçek limon suyu da satın alabilirsiniz. Bu zor durumlarda yardımcı olursa da, ancak sizin pişirmeden önce mutfağınızda sıktığınız limon suyu kadar iyi olmayacaktır. Şişelendirilmiş meyve suları koruyucular içerir ve taze sıkılmışı kadar lezzetli olması nedir görülür. Ayrıca şişelenmiş limon suyu çoğunlukla konsantre edilmiştir – bu nedenle tarifin önerdiği miktar, yemeğinizi ve damağınızı şaşırtabilir.
Öyleyse taze limonu nasıl sıkarsınız? Basitçe ikiye kestiğiniz limonu, meyvesinizin için sokulmuş bir bıçak ya da çatal yardımı ile elinizle sıkabilirsiniz. Bir sonraki adım limon sıkacağını kullanmak olur. Olukları olan bir parça odun ya da plastic bir aleti bir elinizde tutarken, limon suyunu akıtması için diğer elinizle de aksi yönde çevirirsiniz. Ayrıca ellerinde kullanacağınız bir alet aracılığı ile de limonun suyunu sıkabilirsiniz. Burada yarım limonu aletin uygun yerine yerleştirip, elle çevirmeden, sıkıcının her iki uzun kolundana sıkıştırıp limon suyunu akıtabilirsiniz.
Eğer çok fazla sayıda limon sıkacak olursanız, çok etkili elektrikli sıkıcılar da mevcut.
Limon Suyunu Tariflerde Kullanmak
Limon suyu ile pişirdiğinizde, onu ilave etmeden önce yemeğin pişmesinin neredeyse bittiğinden emin olun. Bu, limonun meşhur C vitamini gibi suda eriyen vitaminlerini korur.
Taze limon suyunu hemen her yemeğin üzerine sıkabilirsiniz. Pesto, domates sosu, cacık, salata sosu vs. de iyi gider. Hemen her zaman bir sosta limon suyu yerine sirke de kullanabilirsiniz. Limon suyu, humus ya da kaju peyniri gibi banılarak tüketilecek yiyeceklere de mükemmel bir şekilde uyar.
Gördüğümüz üzere, limon suyu yumurtaların, kaymak ya da yayık ayranı gibi hayvansal ürünlerin yokluğunda, pişmiş şeylerde mayalandıran bir ajan olarak görev üstlenir. Limon suyu aynı zamanda çorbalara, güveçlere ve kırmızı biber ve kuru fasülyeden yapılmış yiyeceklere lezzet katar, renkleri ve dokuyu arttırabilir.
Sonuç olarak, limon suyunu içeceklerde kullanabilme şekillerinde neredeyse hiç bir son yoktur. Limon suyu, klasik limonatadan, daha sofistike buzlu çaya, alkolsüz kokteylden smoothieye kadar, çoğu soğuk içecekleri canlandırabilir.
Bir uyarı: Limonlardaki yüksek asitin varlığı, diş minesine zarar verebilir ve dişin çürümesini destekleyebilir. Diş hijyeni için öneri olarak; limon suyu içeren bir içeceği içtikten sonra, ağzınızı su ile çalkalayarak dişlerinizin inci beyazlığını koruyabilirsiniz. İki kat korunmak için, sunni tatlandırıcılı sakız ya da nane ile ağzınızı alkalize de edebilirsiniz.
Limon kabuğunun Kullanımına İlişkin Taktikler
Bir çok negatif çağrışımları olan ‘’Limon’’ kelimesinin aksine, ‘’limon kabuğu’’ tamamen pozitiftir. Mutlu ve enerjik insanlar yaşam çoşkusuna sahiptir. Keyifli, lezzet dolu şeyler, yaşama zevk ve heyecan katarlar .
Limonlara ve diğer trunçgil meyvelere gelindiğinde, zest, lezzetli ve ileri derecede konsantre olan dış kabuktur. Bir limonun anatomisi : Dıştaki sarı kabuk zest’dir, sonra süngerimsi beyaz yumuşak doku (çoğu kişi, onu tadı acımsı olduğu için yemezler), ve onun içinde de meyvenin kendisi mevcut ( suyu ile birlikte, etli meyve kısmı ve çekirdekleri).
Yemek pişirme dilinde, zest gerçekten de dış kabuktur. Rendelenebilir ya da ince parçalara dilimlenebilir — acı, kekremsi tadlı yağları serbestleştiren bir eylem - Zestin tadı, suyundan daha fazla konsantredir ve bir acılık içerir.
Ortalama bir limon (üç yemek kaşığı suyu olan) yaklaşık bir yemek kaşığı zest verecektir. En ince parçalar için ince bir rende ya da mikro parçalayıcı gibi bir araç kullanarak zest elde edersiniz. Böcek öldürücüleri kaldırmak için önce kabuğu çok iyi yıkadığınızdan emin olun ve uygun olduğu her zaman organik olarak satın alın. Eğer hem kabuk hem de suyunun kullanıldığı bir tarifiniz var ise önce limonun kabuğunu rendeleyin ve sonra suyunu sıkın. Suyu sıkılmış bir limonun kabuğunu rendelemek ya da dilimlemek beceriksiz ve etkisiz bir süreçtir.
Bir tarife daha fazla sıvı ilave etmeden lezzet katmak istiyorsanız limon kullanın. Salataların üstüne limon kabuğu rendesini serpiştirebilir, salata soslarında ve diğer soslarda kullanabilirsiniz, acılı hint yemeklerinde, çorbalarda, güveçlerde ve kırmızı biber ve kuru fasulyeli yemeklerde (Chili) gartinür olarak kullanabilirsiniz. Limon kabuğu örneğin bir limon kekinde mükemmel olur, tahıl ya da yulaf kaselerine serpiştirilebilir ve bitkisel yoğurtlar için lezzetli ve renkli bir üst olarak kullanılabilir.
Limonları Seçmek, Saklamak ve Korumak
Muhafaza edilmeleri açısından, limonlar esas itibarı ile ilgilenilecek en kolay meyvedir. Limonların – parlak sarı, tam ve hasar görmemiş oldukları sürece – taze ve lezzetli olmaları oldukça garantidir.
Orta tazelikteki limonlar, bir hafta ya da bir parça daha uzun süre oda ısısında muhafaza edilebilir. Buzdolabında, kapalı ve kuru ortamlarda üç haftaya kadar kalabilirler. Avokadoya kıyasla, bozulmamış limonlar pratik olarak ölümsüzdürler.
Limon suyunu buzdolabında saklayabilirsiniz, fakat sıkıldıktan iki ila üç günü içerisinde kullanmak en iyisidir. Limon kabuğu hemen kullanılmalıdır, çünkü içerdikleri aromatik limon yağı, oldukça uçucudur. Yağlarını havaya serbestleştirdiği için, rendelenmiş limon kabuğu dışarıda ne kadar uzun kalırsa, daha az kokulu ve daha az lezzetli hale dönüşür.
Eski günlerde, dünyanın çoğunda limonlar nadiren bir ikram olarak sunulurdu, çünkü sadece ılıman iklimlerde büyüyor, kış aylarında öldürücü soğukları deneyimlemiyorlardı. Şimdi ise çoğumuz limonu bütün yıl boyunca kullanabiliyoruz, fakat taze limonları saklamanın da yolları vardır, böylece durgun sezonlarda onları kullanabilirsiniz. Aynı zamanda, eğer çok fazla sayıda limonunuz varsa ve onları çarçabuk tüketemiyorsanız, konserve yaparak muhafaza etmek, onları israf edilmekten koruyabilir.
Tek ortak metod, limonları bir kavanozda muhafaza etmektir, tuz ya da şeker onları fermente eder. Ben tuz metodunu tavsiye ederim, eğer şeker yiyorsanız bir parça fazladan şeker ekleyebilirsiniz. Eğer tuzun tarifinizi bozacağından endişe duyuyorsanız saklanmış olan limonları kullanmadan önce suda yıkayabilirsiniz.
Limon suyunu, hava sızdırmayan bir kapta ya da buz kalıplarında da dondurabilirsiniz. Böylece bir yıl boyunca kullanılabilir. Fakat ilk üç ila dört ayda tadı en iyi olacaktır.
Limon kabukları da buzdolabında dondurulabilir ve onları dondurucuda hava sızdırmayan güvenli bir kapta sakladığınızda yaklaşık üç ila dört ay en üst seviyesinde kalacaktır.