GELENEKSEL ÇİN TIBBI (GÇT)
Hiç bu güne kadar bir akupunktur tedavisi yaptırdınız mı? Yin-Yang sembolüne aşina mısınız? Bunlar Geleneksel Çin Tıbbının bileşenleridir. Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT), 2000 yıl öncesinden tarihlenen örnekleri ile, tarihteki en eski tıp sistemlerinden birisidir. GÇT, çok yönlü ve detaylı eski bir şifa verme tıbbıdır. Aynı zamanda fonksiyonel tıbbın ve bütünsel sağlıklı yaşam tarzının da bir bileşenidir.
Geleneksel Çin Tıbbında 411
Geleneksel Çin Tıbbı eski bir Taoizm felsefesinde köklenmiştir. Ona göre, fiziksel bedeni zihne bir olarak bağlayan, her şeyin birbiri ile bağlantıda olduğu bir evrende yaşıyoruz. GÇT, sağlığın, bedenin spesifik bir parçasında izole olmadığına inanır, fakat bireyin yaşadığı çevre, toplum, duygular ve yüce olana bağlanma ile ilişkilidir. Bedende denge dışına çıktığında, hastalıklar ve bozulmalar meydana gelir.
Geleneksel Çin Tıbbı içerisinde, sağlığı yönetmek ve hastalıkları iyileştirmek için çeşitli terapiler kullanılır. Bu terapilerden bazıları Bitkisel Çin ilaçları, akupunktur, masaj, şişe çekme (hacamat), qigong, tai chi ve tui na’dır.
YİN ve YANG TEORİ
GÇT’nda, Yin ve Yang, bedenin gösterebildiği farklı durum ya da özellikleri ifade etmeye yardımcı olur. Bedende, Yin, korunan, dayanıklı, soğuk ve içe dönük, besleyen ve destekleyen şeyleri temsil ederken, Yang, genişleyen, sıcak, dışa dönük, devamlı hareket eden, yaratıcı ve dinamik olan şeyleri temsil eder. Bedendeki durumlar, gevşek bir biçimde, bu iki kutupluluğun biri şeklinde kategorize edilebilir.
Bununla birlikte, kesin olan bir şey yoktur – hiç bir şey daima yin ya da yang değildir, daha çok bu iki kuvvet arasındaki dengedir. Bu iki güç birbirinin zıttı, fakat tamamlayıcısıdır. Yin olmadan, Yang, Yang olmadan da Yin olmazdı. Dengeyi başarmak için, yin/yang’ı azaltmak ya da arttırmak için, farklı terapiler kullanılır.
SEKİZ PRENSİP+BEŞ ELEMENT+BEŞ TAT
Geleneksel Çin Tıbbı, semptomları yorumlamak ve durumları belirlemek için sekiz prensip kullanır. Bu sekiz prensip bedenin nasıl çalıştığını analiz etmek için Beş Element Teorisi ile birlikte kullanılır. Ayrıca, organların fonksiyonlarını etkileyen ve Çin Tıbbının beş element teorisinin bir parçası olan beş element ile bağlantılı olan beş tat mevcuttur.
Sekiz Prensip:
- Soğuk + Sıcak
- İç + Dış
- Fazlalık + Eksiklik
- Yin + Yang
Beş Element:
- toprak
- metal
- ateş
- su
- tahta
Beş Tat:
- Ekşi tatlar tahta elementine yakınlık duyar – karaciğer ve safra kesesi
- Acı tatlar ateş elementine – kalp ve ince bağırsak
- Tatlı, toprakla eşleşir – dalak ve mide
- Baharatlı metal ile – akciğerler ve kolon
- Tuzlu tatlar su ile – böbrek ve mesane
QI – ‘’Chi’’
Qi, en iyi olarak, enerji ya da canlı yaşam enerjisi olarak izah edilir. Eğer Yoga ya da Ayurveda’yı öğrenmişseniz, büyük olasılıkla ‘’prana’’ terimini duymuş olmalısınız. GÇT’nda qi, buna eş değer olan terimdir. Bir çok farklı şey bedende ‘’qi’’nin akışına katkıda bulunur. Her bir bireyin qi’si kişiden kişiye farklı eylem gösterir, bu da herkes için tek bir ‘’reçete’’ olmadığını doğrular. Qi dengeli olduğunda ve bloke olmadığında, bedende sağlık ve canlılık hali zirvededir.
YİYECEK TERAPİSİ
Yiyeceklerin sadece kalorilerden ve besleyicilerden çok daha fazlası olduğu bilinir. Bedenin hissetme şeklini etkileyen enerji ile ilgili özelliklere sahiptirler. Bu Ayurveda, şifa tıbbının bazı inançları ile aynıdır. Beden tipiniz, kişiliğiniz, vücut yapınız, sağlık durumunuz ve diğer faktörler hangi yiyeceklerin özgün bedeniniz için doğru olduğunu belirler. Mevsimler de hangi yiyeceklerin yenilmesi ya da sınırlandırılmasında bir etkiye sahiptir. Örneğin serinleten yiyecekler kış aylarında yenmemelidir. Çünkü bu, bedende, ‘’soğuk’’, ateş, titreme, eklem ağrıları ile ilgili problemleri arttırabilir.
Herkes için olan bazı genel beslenme önerileri basit ve sezgiseldir: yiyeceği iyice çiğneyin, %80 doyuncaya kadar yiyin, yerken, dış stres faktörlerinden kaçının, uykuya gitmeden önce son üç saat içerisinde bir şeyler yemekten kaçının ve mümkünse hafif pişmiş yiyecekler yiyin.
Yeni şifa mekanizmalarını denemek eğlenceli olabilir. Bir akupunktur randevusu alabilirsiniz. Arınma sürecinde beden çalışmaları özellikle yardımcı olur. Bir tai chi sınıfına katılabilirsiniz. GÇT ile ilgili bir kitap okuyabilirsiniz. Farkındalıklı, bağlantılı, dengede olmayı, bedeni dinlemeyi cesaretlendiren her şey bizim için iyidir.